Tiền tệ thế giới (World currency) hay còn gọi là
Tiền tệ siêu quốc gia (Supranational currency) hay
tiền tệ toàn cầu (Global currency) là loại
tiền tệ sẽ được
giao dịch quốc tế, không có
biên giới cố định. Tiền giấy châu Âu đầu tiên được
Stockholms Banco phát hành vào năm
1661.
Stockholms Banco là
ngân hàng được thành lập bởi
Johan Palmstruch là tiền thân của ngân hàng trung ương Thụy Điển
Sveriges Riksbank.
[1] Khi hoạt động
mậu dịch và
thương mại dịch chuyển về phía bắc ở
châu Âu thế kỷ XVII, tiền gửi tại và giấy bạc do
Ngân hàng Amsterdam phát hành có mệnh giá bằng
Guild Hà Lan đã trở thành phương tiện thanh toán cho nhiều giao dịch ở
thế giới phương Tây.
[2] Vào thế kỷ XVII và XVIII, việc sử dụng bạc
Đô la Tây Ban Nha kéo dài từ
Lãnh thổ Tây Ban Nha ở châu Mỹ về phía tây tới
Châu Á và về phía đông tới
Châu Âu. Điều này sau đó đã hình thành nên loại tiền tệ đầu tiên trên toàn thế giới.
[3] Trước năm 1944, đồng tiền tham chiếu của thế giới là
bảng Anh (Sterling). Sự chuyển đổi giữa đồng bảng Anh và đồng đô la Mỹ và tác động của nó đối với các ngân hàng trung ương đã được mô tả gần đây.
[4].Đồng
Peso Mexico,
Đô la Mỹ và
Đô la Canada đều có nguồn gốc từ đồng đô la Tây Ban Nha, bằng chứng dấu vết là việc sử dụng
ký hiệu trượng ($), còn được gọi là ký hiệu đô la.
[5] Trong khoảng thời gian sau Hội nghị
Bretton Woods năm 1944,
tỷ giá hối đoái trên toàn thế giới được chốt cố định theo đồng
Đô la Mỹ, có thể đổi lấy một lượng vàng cố định. Điều này củng cố sự thống trị của đồng đô la Mỹ như một loại tiền tệ toàn cầu. Kể từ sự sụp đổ của chế độ
tỷ giá hối đoái cố định và
bản vị vàng và thể chế
tỷ giá hối đoái thả nổi sau
thỏa thuận Smithsonian vào năm
1971, hầu hết các loại tiền tệ trên thế giới đều có không còn được gắn với đồng đô la Mỹ nữa. Tuy nhiên, do Hoa Kỳ có nền kinh tế lớn nhất thế giới nên hầu hết các giao dịch quốc tế vẫn tiếp tục được thực hiện bằng đồng đô la Mỹ và nó vẫn là đồng tiền thế giới trên thực tế.Theo
Robert Gilpin trong cuốn Kinh tế chính trị toàn cầu: Tìm hiểu trật tự kinh tế quốc tế (2001) kết luận: "Có khoảng 40 đến 60% giao dịch tài chính quốc tế được thực hiện bằng đô la. Trong nhiều thập kỷ, đồng đô la cũng là đồng đô la tiền tệ dự trữ chính của thế giới; năm 1996, đồng đô la chiếm khoảng hai phần ba dự trữ ngoại hối của thế giới", so với khoảng một phần tư được giữ bằng Euro. Một số loại tiền tệ trên thế giới vẫn được neo theo đồng đô la. Một số quốc gia, chẳng hạn như
Ecuador,
El Salvador và
Panama, thậm chí còn đi xa hơn và loại bỏ đồng tiền của chính họ (xem
đô la hóa) để chuyển sang sử dụng đồng đô la Mỹ. Chỉ có hai thách thức nghiêm trọng đối với vị thế của đồng đô la Mỹ là tiền tệ thế giới xuất hiện. Trong những năm 1980,
Yên Nhật ngày càng được sử dụng như một loại tiền tệ quốc tế,
[6][7] nhưng việc sử dụng đó đã giảm dần sau thập kỷ suy thoái kinh tế Nhật Bản vào những năm 1990. Gần đây hơn, đồng Euro ngày càng cạnh tranh với đồng đô la Mỹ trong lĩnh vực
tài chính quốc tế. Đồng
euro kế thừa vị thế là
đồng tiền dự trữ chính từ
mark Đức (DM) và đóng góp của nó vào dự trữ chính thức đã tăng lên khi các ngân hàng tìm cách đa dạng hóa dự trữ của họ và giao dịch trong khu vực
Eurozone mở rộng.
[8]